Türk Edebiyatı bağrında tam bir hazine barındırmaktadır. Her yaş grubu için çok farklı içerik ve konuları okuyucularının ufkuna derinlik katmaktadır. Okurken ana kahraman yerine kendisini koyan okuyucu adeta maceradan maceraya koşar. İşte bu Türk Edebiyatı hazinesi içinde mutlaka okunması gereken Türk Klasikleri vardır. Bu kıymetli eserleri sizler için araştırarak bir araya getirdik. Dilerseniz birlikte inceleyelim.
Türk Klasikleri Okumanın Önemi
Türk Klasikleri okumanın önemi konusundan önce Türk Klasikleri özelliklerine değinmek konunun daha net anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. Türk Edebiyatı Klasikleri içerik bakımından tarihe ışık tutan yapısı ile dikkat çekmektedir. Bu eserleri okuyanların da çok iyi bildiği gibi Türk Klasikleri bir kültür içerir. Eserler incelendiğinde o döneme ait karakterler, toplum yapısı, insanların yaşantı biçimleri, zevkleri, inançları ve daha birçok konuda fikir edinmek mümkündür. Kısacası döneme ait sosyokültürel izler taşıyan hazine değerindeki Türk Klasikleri okumakla kalmayıp nesilden nesile aktarılmaktadır. Bizim de bu noktada bir payımızın olmasından mutluluk duyarız.
Türk Klasikleri Listesi
Tarihi ipuçları veren Türk Klasikleri listesi deyince akla gelen 25 adet eser onlarca farklı karaktere hayat vermektedir. Aslında sizlere önereceğimiz Türk klasikleri çok büyük bir yelpazedir ve açıkçası bir an nereden başlamalı tereddütünü yaşadık.
Türk Klasikleri iki ana başlık olarak ayrılabilir.
- Osmanlı dönemi eserleri
- Cumhuriyet dönemi eserleri
Osmanlı Dönemi Türk Klasikleri
Osmanlı döneminin en önemli eserleri Divan Edebiyatı’ndan çıkmıştır. Dolayısıyla pek çoğu Divan Edebiyatı’ndan olmak üzere tarih, biyografi ve dini eserlerden de önemli ve okunması gereken Osmanlı dönemi Türk klasiklerine listede yer verelim:
Fuzuli – Leyla ile Mecnun
- Aşk mesnevisi, klasik aşk hikâyesinin tasavvufi yorumuyla öne çıkar.
Baki – Divan
- Kanuni döneminin “sultanu’ş-şuara” (şairlerin sultanı) kabul edilir. Gazelleriyle tanınır.
Nefi – Divan
- Özellikle hicivleri ve kasideleriyle bilinir.
Nedim – Divan
- Lale Devri şairidir, zevk ve eğlence hayatını yansıtan gazelleriyle ünlüdür.
Şeyh Galip – Hüsn ü Aşk
- 18. yüzyılın sonlarında yazılmış alegorik bir mesnevidir. Sebk-i Hindi (Hint üslubu) etkisi taşır.
Taşlıcalı Yahya – Şah u Geda / Yusuf u Züleyha
- Mesnevi türünde önemli eserler vermiştir.
Ali Şir Nevai – Mecalisü’n Nefais
- Osmanlı’dan önceki klasik sayılır ama etkisi büyüktür. İlk Türk tezkire örneğidir.
Sehi Bey – Heşt Behişt
- Osmanlı’daki ilk tezkire örneğidir (şairler biyografisi).
Kâtip Çelebi – Keşfü’z-Zünun
- Bibliyografik bir ansiklopedi niteliğindedir.
Naima – Naima Tarihi
- Osmanlı’nın ilk resmi tarihçisi olup, 17. yüzyılı anlatır.
Evliya Çelebi – Seyahatname
- Gezi türünde yazılmış, 10 ciltten oluşan devasa bir eserdir. Osmanlı toplum hayatı hakkında birincil kaynaktır.
Osmanlı döneminden bugüne etkisini yitirmeden gelen, hâlâ aktif olarak hem akademi çevrelerinde hem de okuyucu çevrelerinde karşılık bulan bu eserler Osmanlı dönemi Türk klasikleri listesinde mutlaka yer almalıdır. İlgilenilen alana yönelik içlerinden size hitap edeni bulabilirsiniz.
Ayrıca Osmanlı döneminde, Cumhuriyet dönemi edebiyatımızın temelleri niteliğinde yazılmış çok önemli klasikler de bulunmaktadır. Bunları; Tanzimat dönemi, Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati dönemi, Milli Edebiyat dönemi olarak 3 alt başlıkta incelemek mümkündür.
Tanzimat Dönemi Türk Klasikleri (1860-1896)
- Namık Kemal – Vatan Yahut Silistre
- Ahmet Mithat Efendi – Felatun Bey ile Rakım Efendi
- Recaizade Mahmut Ekrem – Araba Sevdası
- Şinasi – Şair Evlenmesi
Burada okunması gereken tanzimat dönemi Türk klasiği olarak Vatan Yahut Silistre eserini söylemek doğru olacaktır. Diğer eserleri de beğendiğimi söylesem bile Namık Kemal’in bu eseri, bu topraklardaki herkese hitap edecek düzeydedir.
Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati (1896-1909)
- Halit Ziya Uşaklıgil – Aşk-ı Memnu
- Halit Ziya Uşaklıgil – Mai ve Siyah
- Tevfik Fikret – Rübab-ı Şikeste
Bu dönem romanı oldukça kıymetli olsa da burada verdiğimiz üç örnekten okunması gerektiğini düşündüğüm, şiir de olsa Tevfik Fikret’in eseridir.
Milli Edebiyat Dönemi (1911-1923)
- Ömer Seyfettin – Kaşağı
- Ziya Gökalp – Türkçülüğün Esasları
- Yakup Kadri Karaosmanoğlu – Yaban
Ömer Seyfettin’in o dönemde yazdığı tüm eserler burada örnek verilebilir fakat biz listeyi kabartmamaya çalışıyoruz. Ayrıca milli edebiyat döneminden mutlaka okunması gereken Türk klasikleri olarak bu üç eseri de kesinlikle dile getirmeliyiz. Tekrar okunması halinde yine keyif alınacak eserler olduğunu söylemeliyim.
Cumhuriyet Dönemi Türk Klasikleri
Cumhuriyet dönemi Türk Klasikleri, Tanzimattan sonra oluşan yeni edebiyatımızın ilk ürünlerini teşkil ediyor diyebiliriz. Bu dönemde kaleme alınan eserlerde yaşanan maddi sıkıntılar, toplumsal olaylar ve Cumhuriyetin ilan ediliş aşamasında gösterilen kahramanlıklar, yaşanan bütün olumsuzluklara rağmen yaşanan imkansız sevdalar konu edilmiştir. Okunması gereken Cumhuriyet Dönemi Türk Klasikleri:
- Halide Edib Adıvar – Sinekli Bakkal
- Reşat Nuri Güntekin – Çalıkuşu
- Sabahattin Ali – Kürk Mantolu Madonna
- Peyami Safa – Dokuzuncu Hariciye Koğuşu
- Ahmet Hamdi Tanpınar – Huzur
- Oğuz Atay – Tutunamayanlar
- Yaşar Kemal – İnce Memed
- Orhan Kemal – Bereketli Topraklar Üzerinde
- Sait Faik Abasıyanık – Semaver (hikâyeler)
- Samiha Ayverdi – İbrahim Efendi Konağı
Şiirle İç İçe Klasikler
- Necip Fazıl Kısakürek – Çile
- Nazım Hikmet – Memleketimden İnsan Manzaraları
- Sezai Karakoç – Monna Rosa (henüz vefatı yakın da olsa Sezai Karakoç’un güçlü dili ve yeni şiire getirdiği soluk onu klasikler arasına dahil etmiştir.)
- Cahit Zarifoğlu – Menzil
- Yahya Kemal Beyatlı – Kendi Gök Kubbemiz
Burada en çok beğenerek okuduğum ve tavsiye ettiğim yazarlar Peyami Safa, Halide Edip Adıvar, Oğuz Atay, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Samiha Ayverdi’dir. Şiirde ise en çok Necip Fazıl’ı beğendiğimi Nazım Hikmet’in yalnızca bazı şiirlerini çok beğendiğimi söyleyebilirim. Okunması gereken Türk Klasikleri deyince sanki her biri benden bir parça gibi birbirinden ayırmak gelmiyor içimden, yine de bazılarını sizler için seçmiş olduk. Sizin okuyup da etkisinden hâlâ çıkamadığınız Türk Klasikleri hangileri? Yorumlara yazın lütfen.
İlginizi çekebilir: Türk Roman Karakterleri: Edebiyatımızın Unutulmaz Kahramanları
