Türk edebiyatı deyince aklımıza romanlar ve şiirler gelse de makaleler de en az onlar kadar değerlidir. Özellikle fikir dünyamızın şekillenmesinde makalelerin payı büyüktür. Bu içeriğimizde Türk edebiyatında önemli makale yazarları ve eserleri hakkında bilgilere yer verdik.
1. Şinasi – “Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi”
- Önemi: Türk edebiyatında modern makale türünün öncüsü kabul edilir.
- Eseri: Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi (1860)
- Şinasi’nin bu eseri basının halkı bilinçlendirme gücünü anlatan ilk ciddi makale olma özelliğini taşır. Dili sade ve halktan yanadır.
2. Namık Kemal – Gazete Yazıları
- Önemi: Hürriyet, adalet, vatan sevgisi gibi kavramları halka anlatan güçlü bir kalemdir.
- Eserleri: Tasvir-i Efkâr gazetesindeki makaleleri
- Namık Kemal’in makalelerinde hem öğretici hem duygusal bir ton vardır. Toplumu özgürlük fikri etrafında toplamak ister.
3. Tevfik Fikret – Toplumsal Eleştiriler
- Önemi: Şiir kadar düzyazıda da toplumsal meselelere duyarlıdır.
- Eserleri: Dönemin dergilerinde yayımlanan düşünce yazıları
- Bireyin hakları ve çağdaşlaşma gibi konuları makalelerinde işler. Hem sanatçı hem düşünür kimliği taşıyan Tevfik Fikret Türk Edebiyatı’nın güçlü isimlerindendir.
4. Nurullah Ataç – Günlük Hayat ve Edebiyat Üzerine
- Önemi: Deneme ve makale türünde çok üretken bir yazardır.
- Eserleri: Günlerin Getirdiği, Karalama Defteri
- Eserlerinde genellikle samimi, konuşur gibi bir dil kullanır. Halkı düşünmeye ve edebiyatta yeniliklere açık olmaya sevk eder.
5. Ahmet Hamdi Tanpınar – Edebiyat ve Kültür Üzerine
- Önemi: Zamanı, tarihi ve kültürü derinlemesine işleyen bir yazardır.
- Eserleri: Beş Şehir
- Şehirlerin ruhunu, edebiyatla harmanlayarak anlatır. Yazıları hem sanatsal hem düşündürücü olma özelliğini taşır. Bu da okuyucuyu kendine çeken bir unsurdur.
6. Yahya Kemal Beyatlı – Düşünce Yazıları
- Önemi: Şiirlerinin yanında makaleleriyle de fikir dünyamıza katkı sunmuştur.
- Eserleri: Aziz İstanbul
- Yahya Kemal Beyatlı’nın edebiyat, tarih ve kültür sevgisini işleyen zarif bir kalemi vardır.
7. Cemil Meriç – Düşünce Dünyasının Derin Sesi
- Önemi: Doğu ve Batı medeniyetleri arasında köprü kuran büyük bir düşünürdür.
- Eserleri: Bu Ülke, Mağaradakiler
- Yoğun, sorgulayıcı ve bir o kadar da samimi bir dil kullanır. Makalelerinde bilgi ve duyguyu ustalıkla harmanlayan Cemil Meriç insanı düşündüren de bir kaleme sahiptir.
Türk edebiyatında önemli makale yazarları ve eserleri için 7 büyük isme ve eserlerine kısaca yer verdik.
Günümüzde Türk edebiyatında makale türü canlılığını sürdürmektedir. Farklı platformlarda, dergilerde ve gazetelerde çıkan yazılar, hâlâ toplumun makale türüne karşı ilgisinin devam ettiğini kanıtlar. Belki artık şekil biraz değişti; blog yazıları, dijital dergiler hayatımıza girdi. Ama özünde bir makale yazarı hâlâ okura “Dur bir düşün” dedirtebiliyorsa, o zaman edebiyatın ruhu yaşıyor demektir.
Kısacası, Şinasi’den Cemil Meriç’e uzanan bu makale serüveni, aslında Türk düşünce hayatına ışık tutmaktadır. Her dönemin yazarları, kendi zamanlarının sesi olmuştur. Belki de bu yüzden, geçmişe şöyle bir göz atarken bile hâlâ kendimizi bulabiliyoruz. Yüreğimizle okuyabildiğimiz ve okuduktan sonra bile düşünmeye devam ettiğimiz eserler ‘’yaşıyor‘’ diyebiliriz…
İlginizi Çekebilir: Türk Roman Karakterleri: Edebiyatımızın Unutulmaz Kahramanları
